(Ghe vùng Trung Định Hải đã sẵn sàng, Hình: Mạnh Phạm)

Tại sao không đua khi các vùng đã sẵn sàng gìn giữ truyền thống trong sự đoàn kết?

Vừa qua, tôi có viết về cái giá của sự gìn giữ văn hoá, qua đó, tôi có nêu ra những trắc trở, những đổi thay của thời đại đã làm chúng ta đi quá xa trong công việc gìn giữ văn hoá mà đặc biệt là truyền thống đua thuyền vào mỗi ba năm của làng An Bằng.  Cái nhìn của tôi, dù là trong khuôn khổ cá nhân, đã lấy sự đoàn kết làm nền tảng cho bài viết.  An Bằng, dù đi đâu, vẫn được sự ca ngợi về sự đoàn kết của người dân, nhất là những người đang sống ở hải ngoại như tôi.  Vì vậy, tôi tin rằng, tất cả việc làm của làng đều dựa vào yếu tố quan trọng này.

Trước tiên, tôi xin định nghĩa chữ “làng”.  Làng là một danh từ nôm na được thầm hiểu bao gồm các vị bô lão trong Hội Đồng Hương Tộc, những người có tầm vóc, khả năng định đoạt được truyền thống đua thuyền nên hoãn hay nên trì.  Theo tôi hiểu, năm nay làng không tổ chức đua thuyền là vì có sự chưa đồng lòng, chưa lành mạnh nơi một thành phần nhỏ nào đó.  Việc hoãn đua thuyễn là không muốn sự việc gì trái ngược với nền tảng đoàn kết xảy ra.  Nên tôi cho rằng, làng đã nhất quyết không đua, thì không đua.  Trên dưới một lòng mới hay.

Có người lại nói rằng, xã có thể thay thế nhiệm vụ của làng, hay ít ra đứng ra làm lễ trao giải và gìn giữ an ninh cho kỳ đua này.  Có làng cũng được, không có cũng không sao.  Tôi cho đây là một việc hết sức bất đồng.  Khi nói đến “xã” thì nó bao gồm luôn cả xã Vinh An, thuộc cơ cấu của chính quyền.  Chính quyền không thể nào hiểu về tập tục đua thuyền của chúng ta.  Mấy anh chính quyền chưa mọc râu lại được những anh lái thuyền chạy lên, “lạy xã ghe tui đứng dứt” à?  Nghe không đúng truyền thống, lại chướng tai vô cùng.  Và đó là lý do, ngoài sự giúp về an ninh trật tự, xã không thể nào thay chúng ta làm công việc mà gần 400 năm qua cha anh ta đã để lại được.  Bài viết vừa qua là để phản đối việc này.

Sau khi bài viết đầu tiên của tôi đăng lên anbangnews, một số anh chị em quen biết đã nhắn tin, gọi điện thoại cho tôi.  Họ ủng hộ khá nhiều, mà phản đối cũng không ít.  Tôi rất xem trọng những ý kiến của họ.  Tôi hiểu ra rằng, với lý luận dễ hiểu nhất, có sự tương quan giữa làng, xã, và dân mà tôi chưa thể nào hiểu hết được.  Nhưng tôi vẫn tin, bằng vào sự đoàn kết lâu đời, làng An Bằng sẽ bước lên một giai đoạn càng đoàn kết hơn, nếu có sự nhượng bộ từ hai phiá, dân và làng.

Hiện nay, lòng dân đã sẵn sàng.  Họ không muốn truyền thống lâu đời bị hủy đi ngay trước mắt họ.  Các vùng bắt đầu tìm cách tổ chức đua cho bằng được.  Bộ đây không phải là cái chất liệu mà làng yêu cầu sao?  Sở dĩ làng hủy cuộc đua là vì sợ mất đoàn kết.  Nhưng bây giờ dân đã đoàn kết thì làng cần nên thay đổi ý kiến.  Nếu việc này có liên quan nhiều khía cạnh khác, như tài chánh, vân vân, thì làng cần tỏ ra là một bộ phận nghiêm minh.  Nếu những ai không nằm trong đương kim Hội Đồng Hương Tộc mà quyết định giùm thì đó là một sai lầm.  Hãy nên đặt vinh dự ấy cho những người mà cả làng chọn ra.  Nếu có ai từ chức trong nhiệm vụ của làng vì bất đồng ý kiến, để đứng ra kêu gọi cuộc đua, thì đó là dấu hiệu của sự chưa đồng lòng, chưa rõ ràng minh bạch ngay chính nơi làng.  Làng cần tỏ ra là một bộ phận đoàn kết hơn ai hết.

Làng là một vị trí cao cả mà người dân nể vì, và cần được như thế.  Làng cần có trách nhiệm gìn giữ văn hoá, chứ không nên khước từ nhiệm vụ.  Làng cần đặt ý dân lên hàng đầu để nâng cao sự đoàn kết.  Làng cần uyển chuyển để tìm được một hướng đi mới thích hợp cho thời đại mới, trong khi vẫn duy trì cái căn bản của nền truyền thống ấy.  Làng cần … nhiều lắm.  Tôi có thể kể ra từng chi tiết nhỏ, như thay đổi luật đua, thể thức đua, vân vân.  Nhưng đó là công việc cao quý của làng, tôi không cần phải viết thêm nhiều nữa.  Tôi tin khả năng và sự nghiêm minh của làng.

Vậy, đứng trước sự việc này, làng giải quyết sao?  Hãy cho chúng tôi một lý do chính đáng nhất về quyết định hủy bỏ cuộc đua này trong khi lòng dân đã sẵn sàng gìn giữ truyền thống lâu đời.

Văn Đình Lang Quân